Türkiye de ve globalda hızlı büyüyen bir ağ olan Keiretsu Forum ‘un Türkiye ayağı, 3.5 yıl önce İstanbulda kurulmuş. Amaçları ise Melek Yatırımcılar ile girişimciler /start-up ları bir araya gelmelerini ve gelişmelerini sağlatmak. Can Beyin tabiri ile ” Çöpçatanlık” yapmak..
Dijital ruhun önemli bir ayağı olan Melek Yatırımcılığı daha detaylı öğrenmek ve bu alana farkındalık oluşturmak adına sorularımızı Keiretsu Forum Türkiye’nin Genel Müdürü, Ev Alma! Şirket Al! diyen Can Methson ‘a yönelttik..
Önce şöyle bir genel tanımlarına bakarsak;
AHİLİK, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.
MELEK YATIRIMCILIK, Melek yatırımcılar ,henüz yolun başında olan (Start-up) bir iş fırsatına yatırım yapan, işletmelerin büyümeleri & gelişmeleri için sermaye sağlayan kişilerdir.
Türkiye’nin melek yatırımcılıkla tanışmasının 5-10 senelik bir geçmişi var. Bu , isim olarak karşımıza yeni çıksa da aslında bu toplumumuz için yeni bir kavram değil . Ahilik dediğimiz kavram bunun bizdeki versiyonu . Yani ‘‘Anadolu Ruhu”. Yardımseverlik, yardımlaşma, paydaş olarak iş yapma kültürü..
Ne yaptık da bu kültürümüzü kaybedip, yurtdışından tekrar ithal etmeye başladık? Kaybettik mi gercekten Can Bey?
Tüccarlığımızı ve ticaretimizi belli noktalarda kaybettiğimiz gerçek. Amerikadan belli bir formatta ithal ediyoruz..Değişimi yönetemedik. Belki de biz bu değişimi gerçekleştiremedik. Esnaf odaları veya diğer odalar olsun, şu an Türkiye de ortak iş yapma kültürü çok az. Bizim Amerikadan öğrenmemiz gereken de tam olarak bu. ” ortak yatırım yapma, ortak iş yapma ” kültürü ..
Bugün Amerikada ki Melek yatırımcıların minumum 10 tane yatırımı var. 10 tane yatırım demek en az 10 tane farklı kişiyle ortak olmak demek. Sadece girişimcide bahsedersek 10 kişi. Bir de onların iş yaptığı çevreyi de düşünün, bir an da 10×10 gibi kişilerle bir araya gelerek iş yapıyorsunuz..
Bizim en çok neyi öğrenmemiz gerekli ?
” Çok insanla ortak çalışabilmek, ortak iş yapabilmek ” en çok öğrenmemiz gereken bu..
Yani, ” Kazan -Kazan”
Ne yazık ki, iş dünyasında bencilliğe sahip bir kavim olmuşuz. ”Hep Bana -Hep Bana” Bir defa bu Melek Yatırımcılık kültüründe yok..
Mesala bununla ilgili neler yaşıyorsunuz?
Girişimci arkadaşlarımız çok güzel sunumlar gerçekleştiriyor ve belli bir zaman sonra da bunların geri dönüşleri oluyor. Bazı yatırımcılarda , bu ruhu anlamayan Melek Yatırımcılar da şunları görebiliyoruz. Girişimci, belli bir zamanda 50 veya 60 çarpanla, geri dönüşler sağlayabileceğini projecte ediyor. Melek Yatırımcıya da aynı şekilde aynı süre içerisinde 10 veya 15 çarpanla geri dönüş yapacağına dair bir projeksiyon sunuyor. Buradaki tepki şu oluyor ;
”girişimci çocuk 50,60 çarpan alırken ben neden 15 çarpan alıyorum? ”
Riski göğüsleyen girişimci, işi drive eden girişimci, sabah akşam tabiri caizse dükkanı açan -kapayan girişimci, yatırımcıya kazandıracak olan da girişimci o zaman neden o çocuk benden daha çok kazanıyor demek bence bencillik !
Amerikada da bir Melek Yatırımcı için 10,15 çarpan geçerli?
Evet, tüm dünya için gerçekten iyi çarpan..
Amerikada bu aşılmış durumda . Belki Türkiye de Ahilik tekrar hayata geçirilip tekrar ortak yatırıp yapabilmeyi ve kazandırabilmeyi .. Sadece kendiniz değil karşı tarafa da ne kazanabileceğini gösterebilmek ve öğretmek çok önemli..
Melek Yatırımcılık Kökeni Nereden Gelir ?
Melek terimi, aslen 1920’li yıllarda, varlıklı işadamlarının riskli tiyatral oyunların ve projelerin hayata geçebilmesi için, gönülden para desteği verdikleri, New York – Broadway’de ilk olarak karşımıza çıkmıştır.Riskli olarak görülen bu alandan kazançlar elde ederek çıkmışlardır.
Peki ,Melek Yatırımlar nereden para kazanırlar?
Melekler ,yaptıkları yatırımının geri dönüşünü, girişimlerin belli oranda büyümeleri sonrası gerçeklesecek olan şirket satışı (exit) yada birleşmelerden (merger) elde ederler.
Melek Yatırımcılar’ın, girişimciler için önemi ,para desteği sağlamasından dolayı mı?
Kesinlikle Hayır! Melek Yatırımcılıkta akıllı para denilen bir uygulama var. Akıllı para , Melek Yatırımcılığın gizli sosu.. Girişimciler isterlerse finansman desteği sağlayabilecekleri farklı kuruluşlar bulabilirler. Asıl ihtiyaçları olan ,onların işlerini büyütülmesi ve geliştirilmesi yönünde. İhtiyaç duydukları mentörlük , danışmanlık alabilmeleri ”Aklıllı Para ” dediğimiz uygulama sayesinde oluyor. Bazı iş adamları şirketlerin 6 yılda gelebileceği bir noktaya 6 ayda veya 6 saatte getirebiliyorlar. Girişimcinin iştah duyduğu yerde tam da burası. Melek Yatırımcılar, şirketlere ufak dokunuşlarla şirketlerinin değerini daha kısa sürede birkaç katına çıkartabiliyorlar.
Melek yatırımcılık bir ülke için neden önemli ?
Melek yatırımcılık katma değeri yüksek bir iş. Orta ve küçük işletmeler, istihdamın ana yürütücüsü. Özellikle Amerika gibi ülkelerde çok önmeli bir unsur. Küçük ve orta işletmelerin ekonominin ana yürütücüsü olması çok değerli ve çok önemli.. İnovasyon ve yeniliğin küçük şirketlerden çıkması bir gerçek. Endüstri devriminin hızla değiştiği ve geliştiği bir dönemde Melek Yatırımcılık bunun için çok değerli bir noktaya geliyor.
Sizce, neden Melek Yatırımcı olunmalı?
Bunu maddeleştirirsek;
- Girişimcilere maddi & manevi destek olmak …
- Bilgi, birikim ve tecrübeleri aktif olarak iş dünyasında göstermek
- Yaşadığı şehir ya da mezun olduğu üniversiteli girişimcilere destek olmak
- Piyasayı ve gelişen pazarları sadece dışarıdan takip eden bir işadamı olmak değil,
Peki Bursa için Melek Yatırımcılık neden önemli?
Bulundukları bölge ve şehirlerde gerçekleşen yatırımların ana merkezi olduklarından, melek yatırım ağları girişimciler için çekim merkezi niteliğindedir. Ülkedeki en tecrübeli ve aktif melek yatırımcıların dahil oldukları melek yatırım ağları, girişimcilik ekosisteminin can damalarından bir tanesidir.
Siz sürekli verdiğiniz demeçlerde Ev Alma! Şirket Al! diyorsunuz , neden? Şirket almak neden önemli?
Çünkü, ev almak ölü bir yatırımdır. Hatta Türkiye ekonomisinin büyümesi için emlak sektörü ölmelidir ! Çünkü emlak sektörü ölmeli ki Türkiye de gerçek endüstri ayağa kalkabilsin. Üstüne üstelik şunu biliyoruz ki emlak sektörü döviz bazında Türkiye de aslında hiç de iyi kazandıran bir sektör değil.. Ve enflasyon çarpanları ile TL bazında ele aldığımızda gerçekten iyi bir kazançta sağlamıyor.
Şirket Almak neden önemli?
Çünkü şirketler değerlendirilmesi çok kolay dinamikler. Şirketler küçük dokunuşlarla çok hızlı büyüyebiliyorlar, çok da hızlı batabiliyorlar. Tabii riskleri de var. Bu noktada hızlı büyüyebilmesi çok değerli olduğu için , bu alanda iştah da çok yüksek oluyor. Yaptığınız emlak sektöründeki yatırımda en fazla kartonpiyerini değiştirebilirsiniz. Eve ne kadar büyük katma değer sağlayabiliriz ki ? Ama yatırım yaptığınız şirketlere sabahtan akşama kadar uğraşmadan küçük dokunuşlarla, o şirkete inanılmaz büyümeleri gerçekleştirebilirsiniz..
Melek Yatırım Ağları Nedir? Ve neler yaparlar ?
Bağımsız meleklerin, şirketleri değerlendirip birlikte yatırım yapması için bir araya gelmesidir. Melek yatırımcılar daha büyük yatırımlar gerçekleştirebilmek için, paralarını tek bir havuzda birleştirebilirler .Teklifleri değerlendirmek için belli aralıklar ile bir araya gelirler . Seçilen girişimciler, gruptaki melek yatırımcılara sunumlarını gerçekleştirirler. Üye Melek Yatırımcılar beraber yatırım kararı verirler. Şirket değerlemesi, iş planının ele alınması ve girişimci takımın değeri ve firmanın geçmişini ortak bir akıl ile değerlendirirler.
Dünyada Melek Yatırımcılık ne düzeyde?
Melek Yatırımcıların büyük çoğunluğu 35–65 yaş arası şirket sahibi iş adamlarından oluşmaktadır. Melek Yatırımcılar genellikle, proje başına Avrupa Birliği’nde 25.000 – 250.000 Euro, ABD’de 10.000 – 500.000 Dolar aralığında yatırımlara destek vermektedir. ABD’de son iki yılda 300.000 kişi melek yatırım yapmıştır. ABD’li melek yatırımcılar, 2014 yılında yaklaşık 73.000 küçük ölçekli firmaya 24.1 Milyar ABD Doları yatırımda bulunmuştur. Yatırımların çoğu, start-up yada erken aşama şirketlere yapılmıştır.
Bilgi dolu keyifli sohbetiniz için teşekkür ederiz Can Methson…