Mesele Panel Değil, Vizyon!..
Fizik Yüksek Mühendisi olan 2.5 yıl Almanya da bir Enstitüde bilimsel araştırmacı olarak çalışmış Sevgili Gonca Dülger röportaj konuğum. Önem verdiğim; uzun süredir gündeme almak istediğim bir konuydu GES (Güneş Enerji Sistemleri)
Bunu şöyle metaforlaştırıyorum zihnimde; nasıl ki bir insanın doğal olarak bedensel, zihinsel , ruhsal enerjisi iyi olursa o kadar üretken oluyorsa , eğer ülkelerinde kendi doğal enerjisi iyi olursa ekonomiye, topluma, insana daha faydalı olacaktır.
NEDEN BU ALANDA GİRİŞİMCİLİK?
”Antalya’nın yoğun güneş alan bir şehir olması, benim içimdeki girişimci ruh ile birlikte kendi işimi kurmayı tetikledi ” diyor sevgili Gonca Dülger ve devam ediyor.
Almanya’da zor iklim şartlarına rağmen 45 yıldır kurulu olan GES panelleri var. Türkiye ise bir güneş ülkesi ise neden bizde olmasın?
(Ahh girişimciliğin gıcıklayan iç sesleri: Nedenler, Nasıllar!)
ENERJİ TURİZMİ İLE ANILMAK
2018 yılından beri , şirketimi kurduğumdan bu yana ortalama 300 Mega watt anahtar teslim iş yaptığını belirtenen Gonca Dülger’in en büyük vizyonu ”Antalya’nın sadece tarım, turizm, sanayi ile değil ENERJİ TURİZMİ ile de anılması..
Çünkü çevreye önem veren bir turist grubu var. Yeşil enerji sertifikalara değer veren, temiz enerjiyi önemseyen bir grup bu. Tüm bunlarla turizm öyle bir anlam bulabilir ki böylelikle otellerin yapısına güneş enerji sistemleri ekleyerek temiz bir enerji elde edilebilir ve buna önem veren turist grupları çekilebilir..
Almanya’da zor iklim şartlarına rağmen 45 yıldır kurulu olan GES panelleri varken Türkiye bir güneş ülkesi olarak neden olmasın?
NEDEN GES YANİ GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNİ TERCİH EDİLMELİ?
En çok kurulum; büyük tüketici gruplarda gerçekleşir. Yüksek tüketim grubuna sahip değilseniz GES kurulum yapamazsınız. Fabrikalar, hastaneler, büyük gruplu oteller için GES olmazsa olmaz. Çünkü elektrik bir işletmedeki en büyük bir girdi maliyeti. Üstelik artan zamlarda herkesin sırtında ağır bir yük. Bununla beraber GES de yatırım maliyetleride oldukça düşmeye başladı. Böylelikle yatırılan paranın kendini amortisman etme süresi de düşmüş oldu.
Yine, doğalgaz olmayan bölgelerde GES kurmak son derece avantajlıdır. Son zamanlarda konutlar oldukça avantajlı bir duruma geldi. Özellikle de depolamalı güneş enerji sistemlerinde artış gözlemliyoruz. Çoğu tüketicide, bağımsız GES kurmak istiyor. Yani dağıtım şirketlerinden ayrılan , depolamalı santraller olan, fazla enerjiyi de satan , elektrik kesintilerinden de etkilenmeyen depolanabilir Güneş Enerji Sistemlerini istiyorlar.
Bununla beraber tarımda da GES’in üzerinde detaylı konuşulması ve faydalarının anlatılması gerekiyor. Örneğin bir çiftçi su pompası alıyor, yılda iki kez kullanıyor ve atıyor. Halbuki, GES kursa hem sulamasını onun üzerinden yapar hem elektriğini üretir hem de enerji girdisi olur. Ürününü de dondan güneşten korur.
GES KURULUMLARI ZOR VE MALİYETLİ Mİ? KALICI MI?
Maliyetler düşüyor, artık GES kurulumları çok maliyetli değil. Doğru ürünle, doğru yatırımı birleştirmek önemli olan .Yani ; iyi ürün kullan, doğru bir mühendislik yap ve sürdürülebilirliği sağla. Onun için önerim GES kurulumu yapacaksanız mühendislik yapı firmaları ile çalışmanız yönünde. Hatta mutlaka öncesinde projenizi çizdirmeniz..
Kalıcılık sorusuna gelince de; 12- 15 yıllık garanti ömrü var. Silisyum tabanlı olduğu için doğru bakımla daha uzun süreli olacaktır. Daha önce söylediğim gibi Almanya da 45 yıllık kurulu GES panelleri var.
RÜZGAR ENERJİSİ Mİ? GÜNEŞ ENERJİSİ Mİ?
Güneş enerjileri, statik ve durağan sistemlerdir. Rüzgar enerjisi ise mekanik ve çarkı olan sistemlerdir. dolayısıyla arıza verme durumu çok daha yüksektir. Ayrıca Rüzgar enerjisi veren alanlar kısıtlı alanlardır. GES de daha atıl alanlarda bile kurulum yapılabilir. Yatırım maliyetleri ise Rüzgar Enerjisine göre çok daha avantajlıdır. Devamındaki bakım ve işletme sürecinde maliyetler daha düşüktür. GES daha hızlı çözümler öne sürerken Rüzgar Enerjisindeki kulelere bile sıradan bir mühendisi çıkartamazsınız. İşletme maliyetleri oldukça yüksektir.
TARIMDA GES NEDEN ÖNEMLİ ? SAVUNDUKLARINIZ NELER?
Tarımda GES’in anlam bulması, yönetmelikte yer alması için büyük bir çaba sarf ediyorum .
Aslında Tarım GES , tüm dünyada 2010 yılında başlayan bir hikaye. Çinde sulu pirinç arazilerinde bile GES sistemleri var. Bu kadar kurulması zor, güneşi az olan arazilerde bile uygulamalar var. . Yani bu sistemler aslında Avrupa da uygulanan sistemler.
Peki bu sistemler nasıl kuruluyor?
Yüksek konsiksiyonlar yapılıyor ve çiftçi altta ürünü işlemeye devam ediyor. Normal GES kurulumuna göre Tarım GES’ler maliyeti biraz daha yüksek. Çünkü ortalama 3.6 m yüksekliğe kuruluyor. Altından traktör geçilebilecek, ürün işlenebilecek bir sistem inşa ediliyor. Peki çiftçiye nasıl bir avantajı var bu sistemlerin ; aynı zamanda ürünü dondan, sıcaktan, rüzgardan, güneş yanıklarından koruyor.
Bununla beraber Yüzer GES’ler var. Örneğin, Van gölünün tamamını yüzer GES’lerle kaplasak, Doğu Anadolunun 1/3 ünü elektriğini karşılayabiliriz. Ülkemizde kapalı havzalarda duran göllerimiz var. Bunlara GES kurduğumuzu ve elde ettiğimiz elektrik enerjisini düşünün…
GES KURULUMUNDA DEVLET TEŞFİKLERİ, DESTEKLERİ VEYA HİBELERİ VAR MIDIR?
Var ama bölgesel ayrımlar var..
Nerede sorun oluyor; talep eden ile talebi verenin rakamları birbirini karşılamıyor. Örneğin 100 talep varsa 5’ine cevap veriliyorsa bu pek desteklenmiş olmuyor. Şu an en büyük destek elektriğini satabileceğimiz destektir. Bununla beraber de finansa erişim zorlukları var. Kredi destekleri bulmak oldukça zor. Tüm bunlar kolaylaştırılırsa alandaki gelişim daha hızlı olacaktır.
KÜÇÜK ÖLÇEKLİ KONUTLARDA BU SİSTEMLER KURULABİLİR Mİ?
Pek mümkün; konutlarda kurulan GES sistemleri bugünkü teknolojik koşullarda ortalama 3,5 -4 senede amortismanını yapıyor. Burada öncelikle iki şeye bakılır. Konutlarda çatı alanı buna uygun mu? Diğeri ise elektrik faturalarına bakılması. Çünkü orada ”Sözleşme Gücü ” değeri yazar. Örneğin sözleşme gücü 12 ise oraya 15 kuramazsınız..
MİLLİ ENERJİ BİLİNCİ
Tüm bu kurulumlar, ”Milli Enerji Bilinci” hareket edildiğinde anlam ifade ediyor.
Eğer bugün KENTSEL DÖNÜŞÜM yapıların her birinde GES sistemleri kurulabilseydi veya zorunluluk haline getirilseydi, elde edilen kazancın Gayrisafi milli hasılaya yansıması çok olurdu.
BUGÜNE KADAR YAPTIĞINIZ EN ÇARPICI PROJENİZ NEYDİ?
Her zaman farklı, butik, özel olmayı, yapılamayanı yapmayı hedefledim. Farklı ürünler kullanma güdüsünde oldum ve olmayanı oldurmayı çok sevdim.
Örneğin; Almanya’da araştırma makalesini yazdığım çift yönlü paneller, beni heyacanlandıran bir projeydi. Bunu mutlaka Türkiye’de uygulamalıyım diye düşünmüştüm. Düşündüğümü de Bodrum Havalimanında gerçekleştirmek kısmet oldu. Buraya 1 Megawatt bir kurulum gerçekleştirdik.
Yine ; Döşeme altında bir teras projesi yaptık. Bu da çok özel bir projeydi. Çünkü çatıda taşıyıcı bir yapı yok. Tamamen güneş panellerinden yapılan bir yapı.Panellerin altına su olukları oluşturduk, altınada su sızdırmazlık garantisi verdik. Bu anlamda, Türkiyedeki farklı ilk projedir..
ANTALYA 5 YIL SONRA GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ İLE ANILAN BİR ŞEHİR OLMALI;
Güneş Yatırımcıları, bilinçli yatırımcılardır. bu işte Premium ürünler kullanmak, doğru mühendislik yapmak ve sürdürülebilir bir proje takibi oluşturmak önemlidir.
Tarımda GES için önemli destekler sunulmalı..
Dilerim ki; Antalya 5 yıl sonra güneş enerjisi ile de anılan bir şehir olmalı…
Sizce de, sevgili Gonca Dülger’in söylediklerine yürekten katılmamak mümkün mü?
Canım ülkemin, kendi enerjisini doğal yollarla ürettiği gelecek yıllarımıza ..
Sevgiler;
Birgül Y.